Với
các tỉnh miền núi, giáo dục giới tính trong nhà trường còn
là khái niệm mơ hồ, nhưng với các thành phố lớn, học sinh
được trang bị tương đối đầy đủ kiến thức về giới và giới
tính. Khoảng trống về giáo dục tâm lý, giới tính cho học sinh
vẫn còn là khoảng cách rất lớn giữa các vùng miền.
Học sinh miền núi chỉ biết tâm sự với bạn bè
Ông
Nguyễn Công Thành, Phó Hiệu trưởng Trường Phổ thông dân tộc bán trú,
THCS Chiến Phố (huyện Hoàng Su Phì, tỉnh Hà Giang) chia sẻ những kinh
nghiệm quản lý ở một trường vùng sâu, vùng xa, với rất nhiều các em học
sinh đa số là dân tộc thiểu số Mông và Nùng.
Theo
ông Thành, mặc dù các em học sinh dân tộc có cuộc sống ít cởi
mở, nhưng vì là “nhất quỷ nhì ma thứ ba học trò” nên vẫn còn nhiều tình
huống xảy ra trong nhà trường cần sự giải quyết của các thầy,
cô.
Học sinh Trường Phổ thông dân tộc bán trú, THCS Chiến Phố (huyện Hoàng Su Phì, tỉnh Hà Giang).
Khi
xảy ra bạo lực trong trường, theo ông Thành, đội ngũ giáo viên
tại Trường Phổ thông dân tộc bán trú, THCS Chiến Phố hoàn toàn chỉ
dựa vào và những kiến thức các thầy, cô được giáo dục từ thời sinh
viên sư phạm chứ chưa được tham gia bất kỳ khóa đào tạo bổ sung
kỹ năng mới nào. Nhà trường chưa có bộ phận riêng đảm nhiệm giáo dục
kỹ năng sống, mà chỉ dạy lồng ghép vào các tiết học, vì vậy, hiệu quả
đạt được chưa cao. “Hiện nay, tại trường chưa xảy ra các tình huống
khó như xâm hại tình dục, hoặc có học sinh LGBT, nhưng nếu có xảy ra thì
Ban giám hiệu và các thầy cô giáo cũng không biết cách xử lý thế nào”,
thầy Thành chia sẻ.
Tại
trường vẫn còn xảy ra một số trường hợp học sinh tảo hôn.
Thầy Nguyễn Công Thành kể rằng: “Cách sống của người dân tộc trên
huyện Hoàng Su Phì, tỉnh Hà Giang vẫn còn rất đơn giản. Ví dụ gia
đình nhà trai chỉ cần mang đến một gói kẹo và thắp hương tại nhà gái là
đã gọi là đính hôn. Có học sinh nữ không đồng ý và trao đổi, tâm sự với
bạn học nên sau đó giáo viên chủ nhiệm cùng nhà trường nắm được
thông tin. Nhà trường đã phối hợp với chính quyền địa phương xuống tận
nhà nữ sinh để làm việc, phân tích với gia đình để gia đình đồng ý trả
lễ cho nhà trai”.
Như
vậy, em học sinh đã không tìm trực tiếp đến các thầy cô giáo để tâm
sự mà chỉ biết tâm sự với bạn bè. Nếu chúng ta có các thầy, cô giáo làm
công tác tư vấn tâm lý tại trường học đủ để các em thấy tin cậy thì
sẽ là chỗ dựa tinh thần rất lớn, giúp các em giải quyết được
các vấn đề của mình.
Học sinh thành phố lớn dễ dàng cởi mở và chia sẻ với thầy cô
Ngay
từ những ngày đầu làm quản lý, bà Lê Mai Hương, Hiệu trưởng Trường THCS
Thực nghiệm Hà Nội đã xác định vấn đề xây dựng văn hóa, môi trường học
đường an toàn, lành mạnh phải là trọng tâm và quan trọng nhất. Các em
phải cảm thấy đến trường là an toàn, vui vẻ thì các em mới có thể học
tốt được.
“Chúng
tôi có rất nhiều cơ hội để tiếp cận các dự án giáo dục toàn diện,
trong đó các dự án giáo dục về giới, bình đẳng giới, kỹ năng sống.
Trường luôn tạo môi trường thân thiện, cởi mở chia sẻ giữa thầy cô với
học sinh, giữa học sinh với nhau, giữa phụ huynh với nhà trường”, bà
Hương cho hay.
Học sinh trường THCS Thực nghiệm Hà Nội trong một sự kiện do chính các em trực tiếp tổ chức.
Trong
những năm qua, nhà trường đã xây dựng được đội ngũ truyền thông, trong
đó có sự tham gia trực tiếp của các em học sinh. Hằng năm, các em được
tham gia các buổi tập huấn, các sự kiện truyền thông về giáo dục giới
tính, kỹ năng sống do nhà trường tổ chức. Các em tự mình thực hiện
các cuộc phỏng vấn, tổ chức hội thảo với phụ huynh về bình đẳng giới.
Tại những cuộc hội thảo này, các em hết sức cởi mở, tự tin chia
sẻ, nói lên quan điểm của mình với bố mẹ, “con muốn gì, con cần gì trong
cuộc sống gia đình cũng như khi đến trường con muốn các thầy, cô làm
gì”.
Hòm
thư “Điều em muốn nói” là giải pháp mà Trường THCS Thực nghiệm đang
triển khai trong nhiều năm qua để lắng nghe tâm sự của học sinh.
Rất nhiều thư được gửi đến. “Rất may các em tin tưởng ở nhà trường. Có
những điều các em không thể nói với bố mẹ nhưng các em lại chia sẻ với
thầy cô”, cô Hiệu trưởng Lê Mai Hương cho biết.
Trên
thực tế, bà Hương nhận được rất nhiều tâm sự của học sinh về giới tính,
tâm lý, quan hệ giữa bạn bè, thầy cô thông qua hòm thư này. Qua đó, nhà
trường kết hợp cùng cô giáo chủ nhiệm và gia đình, nhà tư vấn tâm lý để
giải quyết tâm lý cho học sinh trên cơ sở tôn trọng lẫn nhau.
Năm
năm trở lại đây, nhà trường thường xuyên tập huấn cho đội ngũ
truyền thông của trường tổ chức các sự kiện về bình đẳng giới cho các
khối lớp. Tại đây, các bạn học sinh có nhiều cơ hội có thể giải đáp
các vấn đề về giới tính. Các em thậm chí còn mời được các đại biểu, các
diễn giả và các bạn trong giới LGBT đến chia sẻ cởi mở, thẳng thắn.
“Với
các học sinh có biểu hiện giới tính, nhà trường phát hiện được ngay và
chúng tôi thường xuyên nói với học sinh là chúng ta cần tôn trọng các
bạn. Chúng tôi còn có những học sinh cũ thuộc giới LGBT và hiện
nay đã trưởng thành quay trở lại nói chuyện với các em lớp dưới về
các vấn đề giới, về LGBT…”, bà Hương cho hay.
“Chìa khóa” nằm ở trách nhiệm giáo viên
Theo
ông Bùi Văn Linh - Phó Vụ trưởng phụ trách Vụ Giáo dục chính trị và
Công tác học sinh, sinh viên (Bộ GD&ĐT): Hiện nay, với Thông tư
31/2017/TT-BGDĐT ban hành ngày 18/12/2017 về hướng dẫn thực hiện công
tác tư vấn tâm lý cho học sinh trong trường phổ thông, Bộ GD&ĐT đã
quy định trong mỗi trường phổ thông thành lập tổ tư vấn tâm lý để thực
hiện công tác tư vấn tâm lý cho học sinh bài bản, chuyên nghiệp, hiệu
quả hơn trong thời gian tới.
Hoạt
động tư vấn học đường đã được quy định thuộc nhóm các vị trí việc làm
kiêm nhiệm của giáo viên phổ thông (theo Thông tư 16/2017/TT-BGDĐT ban
hành ngày 12/07/2017 về hướng dẫn danh mục khung vị trí việc làm và định
mức số lượng người làm việc trong các cơ sở giáo dục phổ thông công
lập); mỗi trường sẽ được dành từ 3 đến tiết/tuần tùy theo số lượng lớp,
vùng miền… Các giáo viên tham gia công tác tư vấn tâm lý sẽ được tham
gia bồi dưỡng, cấp chứng chỉ theo quy định của Bộ GD&ĐT.
Theo
các chuyên gia tâm lý, đây là những nỗ lực rất đáng ghi nhận của Bộ
GD&ĐT trong chỉ đạo các nhà trường trong bước đầu triển khai đồng
bộ, thiết thực công tác tư vấn cho học sinh, trong khi điều kiện thực tế
hiện nay chưa có đội ngũ chuyên viên tư vấn học đường chuyên nghiệp như
mô hình tiên tiến tại các nước phát triển trên thế giới.
Ông
Bùi Văn Linh cho biết, hiện cả nước có 14.000 trường phổ thông (THCS,
THPT), dự tính mỗi trường cần có 3-5 giáo viên tư vấn tâm lý để thực
hiện công tác tư vấn cho học sinh, tập trung ưu tiên làm công tác giáo
dục, tư vấn toàn diện, phòng ngừa cho tuyệt đại học sinh. Như vậy, sẽ có
khoảng 70.000 giáo viên tư vấn tâm lý cần được bồi dưỡng trong 1,5-2
năm tới với mục tiêu đến năm học 2020 sẽ cơ bản không còn tình trạng bạo
lực học đường xảy ra trong khuôn viên các trường học. Bên cạnh đó, Bộ
GD&ĐT cũng khuyến khích các trường tiểu học đồng thời triển khai
hoạt động tư vấn tâm lý cho học sinh với các nội dung phù hợp lứa tuổi.
Làm tốt công tác tư vấn tâm lý cho học sinh sẽ xử lý triệt để nguyên
nhân xảy ra bạo lực học đường.
Tới
đây, Bộ GD&ĐT sẽ triển khai thí điểm Bộ công cụ “Xây dựng các mối
quan hệ tôn trọng và bình đẳng trong trường học” tại 4 tỉnh, thành phố:
Hà Nội, TPHCM, Đà Nẵng, Hà Giang. Bộ công cụ này chủ yếu hướng tới đối
tượng học sinh nhưng thông qua cán bộ quản lý trong trường học và giáo
viên để triển khai các hoạt động nhằm giúp các đối tượng trong nhà
trường xây dựng mối quan hệ tôn trọng và bình đẳng. Đây là cẩm nang quan
trọng để các thầy cô thiết kế chương trình, nội dung và tổ chức các
hoạt động trong nhà trường một cách phù hợp, gắn với các nội dung dạy
học, các hoạt động giáo dục khác nhằm xây dựng môi trường giáo dục an
toàn, lành mạnh, thân thiện và phòng, chống bạo lực học đường.
Theo chinhphu.vn